Ζημιές μεγαλύτερες από τους ιταλικούς τίτλους και σχεδόν διπλάσιες από τους γερμανικούς έφεραν στους επενδυτές τα ελληνικά ομόλογα, σύμφωνα με τους δείκτες της S&P. Πώς φθάσαμε στο σπάνιο φαινόμενο της παγκόσμιας bear market στα ομόλογα.

Σε χώρο… καταστροφής επενδυτικών κεφαλαίων έχει μετατραπεί φέτος η ελληνική αγορά ομολόγων, στη χειρότερη χρονιά εδώ και αρκετές δεκαετίες για την παγκόσμια αγορά ομολόγων, που δέχεται σφυροκόπημα από τον υψηλό πληθωρισμό και τη στροφή των κεντρικών τραπεζών από εξαιρετικά χαλαρή σε αυστηρή πολιτική για τα επιτόκια.

Η εβδομάδα που αρχίζει αύριο όλα δείχνουν ότι οδηγεί στην επόμενη φάση των πιέσεων στα ευρωπαϊκά ομόλογα. Την Πέμπτη συνεδριάζει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ και οι αναλυτές προεξοφλούν ότι η κεντρική τράπεζα, λαμβάνοντας υπόψη και τα απογοητευτικά τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη, θα κάνει μια επίδειξη αποφασιστικότητας στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, αυξάνοντας τα τρία βασικά της επιτόκια κατά 0,75% -η λεγόμενη «τζάμπο» αύξηση.

Παρότι σε μεγάλο βαθμό αυτή η αύξηση έχει προεξοφληθεί και αποτυπώνεται σε μεγάλο βαθμό στις αποδόσεις των ομολόγων -η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς τίτλου αναφορά πλησίασε το 4,2% στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας-, το γεγονός ότι η ΕΚΤ θα έχει αυξήσει σε δύο συνεδριάσεις τα επιτόκιά της, συνολικά, κατά 1,25% προσθέτει ένα μεγάλο «βαρίδι» για τα ομόλογα της ευρωζώνης και οι πιέσεις στις τιμές εκτιμάται ότι θα συνεχισθούν.

Στην Τράπεζα της Ελλάδος και στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους υπάρχουν ανησυχίες για τον λεγόμενο κατακερματισμό της αγοράς: ακόμη και αν θεωρείται ισχυρό το νέο εργαλείο της ΕΚΤ για τη στήριξη των ομολόγων των υπερχρεωμένων οικονομιών, δεν παύει να είναι αδοκίμαστο σε πραγματικές συνθήκες και η επιθετική αύξηση επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας δημιουργεί συνθήκες που ίσως ευνοήσουν κερδοσκοπικές επιθέσεις στα ομόλογα της περιφέρειας, σε συνδυασμό και με τις δημοσιονομικές πιέσεις που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση.

Για την κυβέρνηση, ο μεγάλος κίνδυνος είναι να γίνει εξαιρετικά δύσκολη η πρόσβαση στην αγορά για δανεισμό, τη στιγμή ακριβώς που θα χρειάζεται να αναπληρώσει τα αποθετικά ρευστότητας, τα οποία πιέζονται από τα μέτρα στήριξης για την ενεργειακή κρίση. Με την απόδοση των 10ετών ομολόγων πάνω από 4%, η έξοδος στην αγορά για νέο δανεισμό γίνεται δύσκολη, αν όχι απαγορευτική. Προς το παρόν, ο ΟΔΔΗΧ έχει καλύψει τις δανειακές ανάγκες του Δημοσίου για το 2022 και δεν πιέζεται για νέες εκδόσεις ομολόγων, όμως είναι άγνωστο πώς θα κυλήσει το 2023, αν δεν αρχίσουν να εκτονώνονται οι πιέσεις στα ομόλογα.

Επενδυτικό Βατερλό με απώλειες πάνω από 20%

Οι επενδυτές της διεθνούς αγοράς δεν είναι περίεργο ότι μειώνουν την έκθεσή τους στα ελληνικά ομόλογα, αφού φέτος έχουν «καεί», καθώς οι απώλειες από τους κρατικούς τίτλους της χώρας είναι πολύ μεγάλες, ξεπερνώντας το 20%. Μάλιστα, τα ελληνικά ομόλογα έχουν αρκετά χειρότερη απόδοση από τα ιταλικά, παρά το γεγονός ότι η πολιτική κρίση στην Ιταλία, που εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, προκάλεσε φυγή κεφαλαίων και μεγαλύτερη πτώση τιμών από τα γερμανικά ομόλογα.

Ειδικότερα, με βάση την εξέλιξη του δείκτη κρατικών ομολόγων της S&P (S&P Greece Sovereign Bond Index), προκύπτει ότι σε 12μηνη βάση, οι απώλειες από τα ελληνικά ομόλογα ήταν 21,07% την Παρασκευή, 2 Σεπτεμβρίου. Στα ιταλικά, οι απώλειες ήταν αρκετά μικρότερες (-14,31%), ενώ τα γερμανικά ομόλογα, που αποτελούν το σημείο αναφοράς για την ευρωζώνης, έφεραν στους επενδυτές απώλειες 11,6%.

Ένα στοιχείο που αξίζει να σημειωθεί, καθώς «φωτίζει» καλά το πόσο δύσκολη είναι η τρέχουσα συγκυρία για τα ομόλογα, είναι ότι ακόμη και οι ελληνικές μετοχές, που μπήκαν σε μεγάλη «ταλαιπωρία» μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, ζημίωσαν τους επενδυτές λιγότερο από τους κρατικούς τίτλους. Σε 12μηνη βάση, ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ υποχωρεί κατά 7,88%, δηλαδή οι απώλειες του δείκτη ομολόγων της S&P είναι σχεδόν τριπλάσιες.

Τα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ δείχνουν πώς έφθασαν οι επενδυτές να έχουν τόσο βαριές απώλειες από τα ομόλογα. Όπως φαίνεται στον πίνακα, η φετινή αύξηση των αποδόσεων, ανάλογα με τη διάρκεια των τίτλων, ξεπερνά ακόμη και τις 300 μονάδες βάσης (3%). Τόσο μεγάλη μεταβολή θα εντοπίσει κανείς μόνο αν ανατρέξει στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Οι τίτλοι του Ελληνικού Δημοσίου

Στον διεθνή χώρο, τα ομόλογα όχι μόνο έχουν υποστεί μεγάλη πτώση τιμών (και άνοδο αποδόσεων), αλλά η υποχώρηση των τιμών τους επιταχύνεται, ιδιαίτερα μετά τις εξαιρετικά αυστηρές δηλώσεις του διοικητή της Fed, Τζερόμ Πάουελ στο Jackson Hole, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος πλέον για κάτι εξαιρετικά σπάνιο: μια bear market στα ομόλογα.

Όπως σημειώνει το Reuters, ο δείκτης αμερικανικών κρατικών ομολόγων της Bank of America (ICE BofA) βρίσκεται σε πορεία προς τη χειρότερη ετήσια επίδοση που έχει καταγραφεί ιστορικά. Τα ομόλογα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν τη χειρότερη μηνιαία επίδοσή τους εδώ και δεκαετίες τον Αύγουστο. Έτσι, ο παγκόσμιος δείκτης ομολόγων του Bloomberg υποχωρεί περισσότερο από 20% από το προηγούμενο κορυφαίο σημείο του, κάτι που αποτελεί, τεχνικά, τον ορισμό της bear market. Με τη διαφορά, όμως, ότι η bear market είναι ένα φαινόμενο γνωστό στα χρηματιστήρια, αλλά σχεδόν άγνωστο στις αγορές ομολόγων.

Πότε θα έλθει η κατάλληλη στιγμή για αγορές ομολόγων μετά τη μεγάλη πτώση; Αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί προς το παρόν, όσο η Fed και η EKT βρίσκονται σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης με τον πληθωρισμό, αυξάνοντας τα επιτόκια όσο χρειάζεται, για άγνωστη χρονική περίοδο, προκειμένου να τον αναχαιτίσουν. Αν υπάρξουν, πάντως, σαφή σημάδια αποθέρμανσης της αμερικανικής οικονομίας και κάμψης του πληθωρισμού στις δύο όχθες του Ατλαντικού, οι πιο τολμηροί επενδυτές είναι πιθανό να αρχίσουν εκ νέου τις τοποθετήσεις σε ομόλογα.

Νώντας Χαλδούπης businessdaily.gr