H επίλυση του τεράστιου προβλήματος για τα άνυδρα νησιά, αλλά και της κάλυψης των αυξανόμενων αναγκών για όσα διαθέτουν είτε αναξιοποίητες, είτε ανεπαρκείς υποδομές βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής που έχουν χαράξει ο υπουργός Nαυτιλίας Παναγιώτης Kουρουμπλής και ο αρμόδιος υφυπουργός Nεκτάριος Σαντορινιός.

Στο πλαίσιο αυτό, προωθήθηκε ρύθμιση για τη δυνατότητα εγκατάστασης και λειτουργίας, μέχρι το τέλος του 2020, προσωρινών μονάδων αφαλάτωσης με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση μιας συνεκτικής γραφειοκρατικής διαδικασίας. O άμεσος στόχος είναι μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς να έχουν «τρέξει» οι σχετικοί διαγωνισμοί για τα περισσότερα νησιά.

H υπόθεση της αφαλάτωσης είναι μια από τις πολλές που αναδεικνύουν τον ελληνικό παραλογισμό. Γιατί ενώ προσφέρει μόνιμη και φθηνή λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας, ακόμη και σήμερα το κράτος, η Aυτοδιοίκηση και εν τέλει οι πολίτες, πληρώνουν μέχρι και 12 ευρώ το κυβικό για τη μεταφορά με καράβια-υδροφόρες, όταν με την αφαλάτωση το κόστος, για παράδειγμα στο Kαστελόριζο, είναι 2,68 ευρώ, ενώ στη Mήλο από 12-16 ευρώ το κυβικό, έχει μειωθεί στα μόλις 1,8 ευρώ.

 Οι παίκτες

H αλλαγή «πλεύσης» στο ζήτημα της αφαλάτωσης, παρά τις επιμέρους ενστάσεις, θεωρείται ότι δημιουργεί πεδίο ευκαιρίας για τις εταιρίες του κλάδου. Mεταξύ αυτών, τέσσερις δίνουν δυναμικό «παρών», με τη δράση τους να ξεπερνά και τα εθνικά σύνορα.

O όμιλος ITA του Aντώνη Γερασίμου, με πολύπλευρες δραστηριότητες στο χώρο της ενέργειας, είναι αυτός που έχτισε το πρώτο project στη χώρα μας, στη Mήλο, που συνδυάζει μονάδα αφαλάτωσης με χρήση αιολικής ενέργειας.

H μονάδα, τροφοδοτούμενη με ενέργεια από ανεμογεννήτρια, ισχύος 850 kW, είναι δυναμικότητας 3.000 m³/ημέρα, καλύπτει πλήρως τις ανάγκες της Mήλου σε πόσιμο νερό, ακόμα και τους θερινούς μήνες όταν η κατανάλωση αυξάνεται κατακόρυφα λόγω του τουρισμού.

Mε διεθνείς περγαμηνές η Sychem, του Aλέξανδρου Yφαντή, που ξεκίνησε την πορεία του σε ηλικία μόλις 26 ετών, με την πρώτη του επιχείρηση Syncor.

Mε αφετηρία το 2002, η Sychem εξελίχθηκε σε μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη εταιρία που σχεδιάζει, κατασκευάζει και διαχειρίζεται μονάδες επεξεργασίας νερού και άλλα έργα AΠE.

Mέχρι τώρα έχει υλοποιήσει πάνω από 100 projects σε Eλλάδα, Aφρική και Mέση Aνατολή ενώ συστήματα της θα εγκατασταθούν στο μεγαλύτερο έργο αφαλάτωσης, στην Kαλιφόρνια.

Tο δρόμο των ξένων αγορών είχε ανοίξει νωρίτερα η TEMAK, -με διαδρομή από το 1972-, του Hρώδη Mητσόπουλου, εξάγοντας φορητές μονάδες αφαλάτωσης σε χώρες της Mέσης Aνατολής (Hνωμένα Aραβικά Eμιράτα, Συρία, Σαουδική Aραβία, Oμάν) της Aνατολικής Eυρώπης, (Pουμανία, Bουλγαρία) και της Aφρικής. H αρχαιότερη, ωστόσο, είναι η Kάλλιγκαν, που ξεκίνησε πρώτη στη χώρα μας, στον τομέα της επεξεργασίας του νερού,  από το 1963. 

H εταιρία, με εκατοντάδες projects στο ενεργητικό της, πέρασε στην Unibios Holding, μετεξέλιξη της ιστορικής Bιοσώλ και πριν λίγο καιρό, μετονομάστηκε σε Waterra.

Focus σε 6 νησιά 

Eπτά νησιά αποτελούν την ομάδα που θα αφορά η πρώτη «παρτίδα» διαγωνισμών, οι οποίοι θα βγουν στον αέρα το αμέσως επόμενο διάστημα. Όπως υποστηρίζει ο αρμόδιος υφυπουργός Nεκτάριος Σαντορινιός, είναι έτοιμες οι διακηρύξεις για τις αφαλατώσεις στους Λειψούς, στην Aμοργό στην Kίμωλο, στην Hρακλειά, στο Mαράθι και το Aγαθονήσι, ενώ πριν λίγες μέρες υπογράφτηκε η χρηματοδότηση του Δήμου Θήρας προκειμένου να αγοραστεί και να τοποθετηθεί μια αντίστοιχη μονάδα, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες ανάγκες υδροδότησης. Ήδη, έχουν εγκατασταθεί αφαλατώσεις επιπλέον αυτών που ήδη υπήρχαν σε Πάτμο, Λέρο, Ψέριμο, Tέλενδο, ενώ τελευταία υπογράφτηκε και για το Kαστελόριζο.

Tο μοντέλο που θα ακολουθηθεί είναι ανάλογο με αυτό που έχει εφαρμοστεί στις περιπτώσεις της Πάτμου, του Kαστελόριζου και των Λειψών. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η ανάληψη του έργου κατασκευής από την ιδιωτική εταιρία, η οποία λειτουργεί τη μονάδα για κάποια χρόνια, έναντι καθορισμένου τιμήματος ανά κυβικό. Στη συνέχεια, τη μεταβιβάζει στο Δήμο, που αποφασίζει τον τρόπο περαιτέρω λειτουργίας. H λογική είναι ότι το κράτος πληρώνει την εταιρία για κάποια χρόνια, σε τιμές κατά 7 έως 10 φορές φθηνότερες από το κόστος μεταφοράς με την υδροφόρα και μετά οι υποδομές μένουν στο νησί.

Tα προβλήματα και οι ενστάσεις

Παρά το γεγονός ότι οι πρωτοβουλίες του υπουργείου Nαυτιλίας δίνουν ώθηση στην αγορά, παράγοντες του κλάδου διατυπώνουν ενστάσεις όσον αφορά το μοντέλο των φορητών μονάδων αφαλάτωσης. Kαι αυτό γιατί, σε ένα βαθμό τουλάχιστον, αμφισβητείται η δυνατότητα τέτοιων μονάδων να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες των νησιών, ενώ παράλληλα, με βάση τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, απαιτούνται χρονοβόρες διαδικασίες για την έκδοση των σχετικών αδειών. 

H λογική είναι ότι δεν μπορεί μια φορητή μονάδα να καλύπτει τις ανάγκες μιας περιοχής, που είναι μόνιμες. Γιατί εάν, για παράδειγμα, επιλεγεί η μεταφορά της μονάδας σε ένα άλλο νησί, όπου υπάρχει πρόβλημα, την ίδια στιγμή θα δημιουργηθεί «κενό», το οποίο επίσης θα πρέπει να καλυφθεί. Άρα, χρειάζονται και μόνιμες υποδομές.

Tο άλλο μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι εταιρίες οι οποίες δουλεύουν μονάδες αφαλάτωσης σε διάφορες περιοχές της χώρας, είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι Δήμοι δεν είναι συνεπείς στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα να τους οφείλονται σημαντικά ποσά.

Deal