Σε ένα σπιράλ δημοσιονομικής λιτότητας, με δυσβάσταχτο φορολογικό φορτίο, με ακριβή τραπεζική χρηματοδότηση, με υψηλή διαρθρωτική ανεργία και με χιλιάδες "λουκέτα" εγκλώβισε την τοπική επιχειρηματικότητα η οκταετής μνημονιακή περίοδος. Το φορολογικό φορτίο που εκλήθησαν να σηκώσουν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις του νομού Λάρισας τα "πέτρινα" χρόνια των τριών μνημονίων, ήταν ιδιαίτερα βαρύ και επώδυνο…

Τα χτυπήματα που δέχτηκε η επιχειρηματικότητα στο νομό ήταν ανηλεή καθώς από το 2010 έως και τις 20 Αυγούστου 2018 συνολικά 8.198 μικρομεσαίες επιχειρήσεις ανέστειλαν τη λειτουργία τους, συρρικνώνοντας εντυπωσιακά το επιχειρηματικό δυναμικό της στέλνοντας χιλιάδες εργαζόμενους στην ανεργία. Την ίδια στιγμή συν τω χρόνω αυτές που συστάθηκαν ήταν σημαντικά λιγότερες που δεν ήταν δυνατόν να αντισταθμίσουν την απώλεια των θέσεων απασχόλησης ενώ με τα υφιστάμενα οικονομικά δεδομένα η μακροημέρευση των περισσότερων εξ αυτών κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη είναι.

 Για να γίνει αντιληπτή η έκταση του χτυπήματος που δέχτηκε ο ιδιωτικός τομέας κατά τη διάρκεια της γενικευμένης οικονομικής ύφεσης, αρκεί να ανατρέξουμε στα στοιχεία του Επιμελητηρίου Λάρισας, που βάσει των καταγραφών του, δείχνουν πως από το 2010 έως και σήμερα από το μητρώο του διαγράφηκαν συνολικά 8.198 επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα συστάθηκαν 5.434 δημιουργώντας ένα αρνητικό ισοζύγιο 2.764 επιχειρήσεων. Από μια άλλη οπτική καθημερινά στα μνημονιακά αυτά χρόνια για κάθε μία επιχείρηση που άνοιγε, δύο έκλειναν!

Το αξιοσημείωτο βέβαια της όλης κατάστασης, που αποτελεί και ειδικό χαρακτηριστικό της αρνητικής επίδρασης της μνημονικής πολιτικής, ήταν ότι ο νομός έχανε σημαντικές επιχειρήσεις (όπως τα σουπερ μάρκετ "Λάρισα") και κέρδιζε νέες χωρίς προοπτική και σχέδιο, στηριγμένες στην επιχειρηματικότητα της ανάγκης. Από τις 5.300 επιχειρήσεις που "γεννήθηκαν" στα χρόνια των μνημονίων, η πλειοψηφία "πέθανε" μέσα στην κρίση. Ισως διότι, σε μεγάλο βαθμό, η γέννησή τους δεν ήταν αποτέλεσμα μακρόπνοου σχεδιασμού, αλλά λύση ανάγκης, αναζήτηση εξόδου από το τούνελ της ανεργίας.

Η ουσία βέβαια είναι πως η παρατεταμένη πίεση στην οικονομία σε συνδυασμό με τις μεγάλες φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν τα τελευταία οκτώ χρόνια κόστισαν στην τοπική αγορά. Το μέγεθος των απωλειών που υπέστησαν τα εισοδήματα και οι περιουσίες των νοικοκυριών από τις δεκάδες φορολογικές επιβαρύνσεις, τις περικοπές των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών επιδομάτων, προκάλεσαν ασφυξία, η οποία κατέστη θανατηφόρα με τη σταδιακή αύξηση του εισοδήματος νομικών προσώπων.

Ασήκωτοι φόροι

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σημαντικότερες ανατροπές που ήρθαν σ’ αυτά τα χρόνια στη φορολόγηση των επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, είναι οι εξής:

* Αυξήθηκε ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρηματικών κερδών από το 26% στο 29%.

* Αυξήθηκε η προκαταβολή φόρου για όλους τους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το 55% στο 100%.

* Αυξήθηκε ο συντελεστής φορολόγησης των μερισμάτων από το 10% στο 15%.

* Αυξήθηκε από 5 τοις χιλίοις σε 5,5 τοις χιλίοις ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ για τα νομικά πρόσωπα.

* Αυξήθηκε το φορολογούμενο εισόδημα ως παροχή σε είδος για την παροχή εταιρικών Ι.Χ. από τις επιχειρήσεις στους εργαζομένους τους. Το εισόδημα υπολογίζεται σε ποσοστό 80%, αντί για 30% που ίσχυε, επί του κόστους συντήρησης που εγγράφουν ως δαπάνη οι επιχειρήσεις στα βιβλία τους. Το ανησυχητικό βέβαια είναι πως αυτή η υπερφορολόγηση δεν έπληξε μόνο την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, δεν δοκίμασε μόνο τις αντοχές τους, δεν τις οδήγησε σ’ ένα καθημερινό αγώνα επιβίωσης υπό άκρως δυσμενείς συνθήκες, αλλά δημιούργησε και ένα ισχυρό ανάχωμα για την προώθηση σοβαρών και βιώσιμων επιχειρηματικών σχεδίων, που τόσο έχει ανάγκη η οικονομία για να βγει από το τούνελ της κρίσης. Και αυτό ίσως είναι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα…

Επιφυλάξεις φορέων

Αυτό ακριβώς επισημαίνουν και οι επιχειρηματικοί φορείς της Λάρισας που εκλήθησαν να «σκιαγραφήσουν» την επόμενη ημέρα των μνημονίων. «Η 21η Αυγούστου, που σηματοδότησε την έξοδο από τα μνημόνια για τη χώρα, δεν αλλάζει κάτι για την πραγματική οικονομία και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του νομού» λένε. Ο επιχειρηματικός κόσμος της περιοχής αν και χαρακτηρίζει θετικό γεγονός το τέλος των μνημονίων, επισημαίνει ωστόσο το βαρύ τίμημά τους, τον προβληματισμό του και την αγωνία για την επόμενη ημέρα. «Θα ήταν τραγικό λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι τα δύσκολα πέρασαν, αφού η οικονομία έχει μεν δείξει σημάδια βελτίωσης, αλλά χωρίς αυτά να έχουν περάσει ακόμη στην καθημερινότητα της κοινωνίας. H μεταμνημονιακή περίοδος είναι κρίσιμη και ενδέχεται να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη με την περίοδο των τριών μνημονίων» υποστηρίζουν, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ανάγκη προώθησης ενός εθνικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων και δράσεων που είναι η κοινή συνισταμένη των απόψεών τους.

Ο πρόεδρος του ΣΘΕΒ

«Η χώρα μας εξέρχεται από μία μακρά μνημονιακή περίοδο 8 ετών, η οποία δυστυχώς βρίσκει τις ελληνικές επιχειρήσεις κάτω από την ασφυκτική πίεση των μέτρων λιτότητας που επιβλήθηκαν επί μία οκταετία και θα συνεχιστεί καθώς η Ελλάδα έχει αναλάβει δύσκολες δεσμεύσεις για αρκετά χρόνια ακόμα» σχολιάζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών Αχιλλέας Νταβέλης. «Ο ΣΘΕΒ, προσθέτει, πάντα υποστήριζε ότι για την ανάπτυξη η Ελλάδα χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και δράσεων. Η πρόταση που υιοθέτησε ο ΣΘΕΒ για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών με ισόποση αύξηση των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων, η άρση των capital controls, η αύξηση της ρευστότητας, το τέλος της υπερφορολόγησης φυσικών και νομικών προσώπων είναι μέτρα που θα πρέπει να λάβει άμεσα η κυβέρνηση προς όφελος του παραγωγικού μετασχηματισμού της οικονομίας. Μετά από 8 χρόνια σκληρής λιτότητας η χώρα μας γυρίζει σελίδα, όμως έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε...εξάλλου και σε αυτή τη περίσταση σημασία έχει το ταξίδι και όχι ο προορισμός».

Ο πρόεδρος του ΕΒΕΛ

«Η παρατεταμένη οικονομική κρίση των τελευταίων οκτώ ετών δυστυχώς άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην τοπική οικονομία και περισσότερο στην μικρομεσαία επιχείρηση» τονίζει από την πλευρά του ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Λάρισας Σωτήρης Γιαννακόπουλος. «Τα χιλιάδες λουκέτα, οι δεκάδες χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας, το braindrain των παιδιών μας στο εξωτερικό και η απομείωση της αγοραστικής δύναμης του εγχώριου καταναλωτή είναι οι βασικότερες συνέπειες της μακράς ύφεσης. Μετά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες στήριξης των ελληνικών τραπεζών ήρθε η ώρα της πραγματικής στήριξης στην επιχειρηματικότητα. Μείωση των φορολογικών συντελεστών, αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών από τα οικονομικά αποτελέσματα, άμεση επανεκκίνηση της τραπεζικής χρηματοδότης και εγγυοδοσίας, άρση των capitalcontrols, κίνητρα για την διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων απασχόλησης και την δημιουργία νέων, αλλά και αναπτυξιακά κίνητρα για την στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων είναι βασικά αιτήματα του φορέα μας. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να μπορέσουμε να αλλάξουμε την πορεία της οικονομίας και να δημιουργήσουμε ένα πραγματικό εθνικό σχέδιο ανάπτυξης που θα εκτελεστεί επιτέλους από όλα τα κυβερνητικά σχήματα. Σε αυτό τον σχεδιασμό τα Επιμελητήρια έχουν κομβικό ρόλο και μπορούν να προτείνουν ρεαλιστικές και άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις».

Ο πρόεδρος του ΟΕΒΕΛ

"Κάποτε και κάπως, θα βγαίναμε από τα μνημόνια, αλλά τουλάχιστον πιστεύαμε ότι οι απώλειες και οι θυσίες μας θα είχαν πιάσει τόπο. Τα επιθυμητά αποτελέσματα για τη πραγματική οικονομία και τη καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας σίγουρα δεν ήρθαν" σχολιάζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματοβιοτεχνών Δημ. Παληογιάννης. "Η αγορά στενάζει, στέναζε και θα στενάζει από την υπερφορολόγηση και τη λιτότητα. Αύριο, όπως και χθες, ο κόσμος της αγοράς και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα εξακολουθεί να μάχεται για να επιβιώσει, αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία, αποδίδει το 60%-70% του εισοδήματος του στο κράτος, για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Είναι άνευ σημασίας εάν ζούμε αυτήν την πικρή αλήθεια κάτω από μνημόνια ή χωρίς αυτά. Το επόμενο διάστημα όμως είναι το κρισιμότερο, για τον λόγο αυτό θα πρέπει οι κυβερνώντες να φανούν αντάξιοι των περιστάσεων. Αυτό που προέχει είναι να γίνουν μεταρρυθμίσεις, και προπάντων να εκπονηθεί ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, με αιχμή τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Γιατί αυτές είναι η ραχοκαλιά της οικονομίας».

Ο πρόεδρος του ΕΣΛ

«Σαφέστατα και είναι πρόωρο να εφησυχάσει όποιος μικρομεσαίος δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και θα είναι τραγικό λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι τα δύσκολα πέρασαν, αφού η οικονομία έχει μεν δείξει σημάδια βελτίωσης, αλλά χωρίς αυτά να έχουν περάσει ακόμα στη καθημερινότητα της κοινωνίας τονίζει ο πρόεδρος του ΕΣΛ Χαρ. Παπαδόπουλος. H μεταμνημονιακή περίοδος είναι κρίσιμη και ενδέχεται να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη με την περίοδο των τριών μνημονίων. Ελπίζω όμως, ότι εάν δεν επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος και εκμεταλλευτούμε σωστά ορισμένες μεταρρυθμίσεις, τότε θα περιοριστεί σε μία μόνο περίοδο αυστηρής εποπτείας. Για την πραγματική οικονομία, η επόμενη ημέρα της εξόδου από τα μνημόνια κανονικά θα έπρεπε να σηματοδοτεί την αύξηση του τζίρου και της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, την επαναφορά της ρευστότητας στην αγορά, την άρση των capital controls, τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, την επαναφορά του κατώτατου μισθού και το τέλος της υπερφορολόγησης φυσικών και νομικών προσώπων».

Τα ηχηρά "κανόνια" στη Λάρισα

Η πρωτοφανής ύφεση που έπληξε τη χώρα από το 2008 και κορυφώθηκε με την έναρξη των μνημονίων προκάλεσε την κατάρρευση ιστορικών επιχειρήσεων, τοπικών και μη. Γνωστά ονόματα της βιομηχανίας και του εμπορίου που δραστηριοποιήθηκαν στη Λάρισα δεν απέφυγαν την πτώχευση, αφού δεν κατάφεραν να βρουν λύση απέναντι στο κλείσιμο των πιστωτικών γραμμών που εφάρμοσαν οι τράπεζες και σε συνδυασμό με τον υψηλό δανεισμό που μετέφεραν από τα προηγούμενα χρόνια, χρεοκόπησαν. Οι αλυσίδες λιανεμπορίου "Λάρισα", Ατλάντικ, Αρβανιτίδη, η Sprider Stores, η αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών Εικόνας - Ήχος, η "Notos Galleries", η Bodyline, η Glou, τα Fokas, η Ηλεκτρονική, η Shelman, η Neoset, η Alex Pak, είναι μερικά από τα ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα που γονάτισαν από την κρίση.

Γιώργος Νούλης (Ελευθερία)