Των Φ. Γέμτου, Κ. Γκούμα, Τ. Μπαρμπούτη*

Καλόπιστοι συμπολίτες που συνειδητοποιούν την  αδιαφορία της Κυβέρνησης να ασχοληθεί  με το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, προβληματίζονται εάν οι τοπικοί φορείς της Αυτοδιοίκησης (Α΄ και Β΄ βαθμού)  θα μπορούσαν να έχουν έναν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Κατά την άποψή μας, σε  τόσο μεγάλα θέματα, έστω και εάν οι αρμοδιότητες   ανήκουν στα Υπουργεία, είναι ιδιαίτερα κρίσιμος ο ρόλος των τοπικών αρχών, είτε στην  μεταφορά των πραγματικών αναγκών της περιοχής μας, είτε στην διαμόρφωση θέσεων, είτε  - κυρίως – στην άσκηση πίεσης για προώθηση των κατάλληλων ενεργειών από το κέντρο, ώστε να φθάσουμε κάποτε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Κατά μείζονα λόγο όταν απαιτείται συντονισμός ανάμεσα σε υπουργεία και, κυρίως, όταν μια Κυβέρνηση, όπως η σημερινή, δεν τοποθετεί το πρόβλημα στην προτεραιότητα που αυτό έχει για την τοπική κοινωνία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πρόσφατες καταστροφές από  πλημμύρες, γεγονός  που έφερε στην περιοχή σχεδόν το σύνολο των πολιτικών ηγεσιών για «αυτοψία» (;) και για υποσχέσεις αποζημιώσεων στους πληγέντες,  όταν όμως τους ζητάμε έγκαιρο σχεδιασμό, προγραμματισμό και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έργων, τότε μας αγνοούν.

Στην φάση που βρίσκονται σήμερα τα υδατικά προβλήματα της Θεσσαλίας και στην πολιτική συγκυρία (νέα Κυβέρνηση 16 μηνών μετά τις εκλογές του 2019), πιστεύουμε πως θα μπορούσαν να είχαν γίνει τα παρακάτω :

• Συνεδρίαση των οργάνων της Αυτοδιοίκησης (Περιφερειακό συμβούλιο, Γενική Συνέλευση ΠΕΔ, Δημοτικά Συμβούλια μεγάλων Δήμων),  τα οποία θα εγκρίνουν μια επικαιροποιημένη «πλατφόρμα» θέσεων (με βάση τις προτάσεις επιστημόνων και χρηστών νερού), καθώς και ένα πλαίσιο ενεργειών για ενημέρωση των συμπολιτών μας και για άσκηση ουσιαστικής πίεσης στην Κυβέρνηση (ενδεικτικά δες εδώ {1} σχετικό υπόμνημα θέσεων που συνέταξαν οι φορείς και εδώ {2} τα συμπεράσματα επιστημονικής συνάντησης στη Λάρισα κ.ο.κ). 

• Υποβολή αιτήματος τοπικής ηγεσίας και φορέων να συζητηθεί το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας στη Βουλή, είτε σε επίπεδο θεματικής Επιτροπής της Βουλής (πχ Περιβάλλοντος – Υδατικών Πόρων), είτε μετά από ερώτηση/επερώτηση με πρωτοβουλία κομμάτων ή βουλευτών, είτε τέλος (το καλύτερο από όλα) γενική συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης, επιδιώκοντας την λήψη αποφάσεων, ειδικά σε θέματα που εγείρονται αξιώσεις για αλλαγή πορείας από δεσμεύσεις παλαιότερων Κυβερνήσεων, όπως συμβαίνει με τα ημιτελή έργα επί του  Αχελώου (Συκιά και σήραγγα μεταφοράς υδάτων). 

Εάν η Περιφέρεια και οι Δήμαρχοι απαιτήσουν συντονισμένα συζήτηση στη Βουλή,  είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν ενώπιον των ευθυνών τους  εκείνοι που επιθυμούν την διατήρηση μιας «θολούρας»,  και με δημοκρατικό τρόπο και αποφασιστικότητα θα αντιμετωπίσουμε όσους  συντηρούν μια καταστροφική για την Θεσσαλία στασιμότητα, ή  εκείνους που απεργάζονται την οριστική εγκατάλειψη και κατεδάφιση των έργων Αχελώου. 

• Δημόσιες αναλυτικές επικαιροποιημένες τοποθετήσεις στα ΜΜΕ (κεντρικά και τοπικά) των τοπικών αρχών για τους πραγματικούς στόχους της Θεσσαλίας στην παρούσα συγκυρία. Οι γενικότητες και τα ξεπερασμένα «είμαστε υπέρ του Αχελώου» (!) όχι απλώς δεν αρκούν, αλλά λειτουργούν και απωθητικά στην κουρασμένη από ανεκπλήρωτες υποσχέσεις κοινή γνώμη, η οποία  το μόνο που βλέπει είναι μια χωρίς όριο προβολή σε αλλά ζητήματα, καθώς και  πανηγυρικού τύπου δηλώσεις και φωτογραφίες για ενέργειες και έργα πολύ μικρότερης πολιτικής σημασίας,  που  επιπλέον αποτυπώνει την υποτίμηση των αρμοδίων για τα θέματα υδάτων και αποκαλύπτει τις  πολιτικές τους προτεραιότητες.

• Επισκέψεις τοπικής ηγεσίας από κοινού με τους  φορείς στους αρμόδιους Υπουργούς, ώστε να υπάρξει μία σαφής εκτίμηση για τις προθέσεις τους, με  συγκεκριμένες δεσμεύσεις, όπου θα προβάλλουμε αναλυτικά τους βασικούς άξονες των απαιτήσεών μας που αφορούν στα θέματα της υδατικής ασφάλειας (ξηρασία, πλημμύρες), της αποκατάστασης οικολο-γικής ισορροπίας (υπόγεια νερά, ποτάμια), της σταδιακής εξισορρόπησης του έντονα ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου, της διαμόρφωσης αγροτικής πολιτικής, της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας (ΑΠΕ) κ.λπ.

• Σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, οφείλει η Θεσσαλία (δια των φορέων της) να διαμορφώσει πρόταση για βελτίωση του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης υδάτων, με επίκεντρο την δημιουργία φορέα διαχείρισης υδάτων (κατά υδατικό διαμέρισμα) με συμμετοχή των χρηστών, που θα συντονίζει την διαχείριση υδάτων στην περιοχή μας. Ως γνωστόν η Θεσσαλία αποτελεί το πλέον επιβαρυμένο υδατικό διαμέρισμα της χώρας και από τα πιο επιβαρυμένα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνεπώς η ανάληψη σχετικής πρωτοβουλίας είναι «εκ των ουκ άνευ» και συνάδει απολύτως με   το όραμα του Περιφερειάρχη  Κώστα Αγοραστού να λειτουργούν οι Περιφέρειες ως τοπικές Κυβερνήσεις. 

• Εκπόνηση ολοκληρωμένου εφαρμοστικού σχεδίου (masterplan) για το σύνολο των υδατικών έργων και δράσεων στη Θεσσαλία, με βάση τις κατευθύνσεις που προαναφέραμε. Μόνο με ένα τέτοιο εργαλείο στα χέρια τους  θα μπορούσαν οι αρμόδιοι να προσφέρουν υπεύθυνα υπηρεσίες στον τόπο μας και στις επόμενες γενιές και να αξιοποιήσουν κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και ευκαιρίες που θα παρουσιάζονται (πχ σχέδιο ανάκαμψης). 

Συνοπτικά, η στασιμότητα που εδώ και καιρό καταγράφεται βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία  με τα μεγάλα λόγια που κατά καιρούς ακούγονται, ενώ στο βαθμό που  δεν παρατηρείται πρόοδος, οι αυτοδιοικητικοί ηγέτες μας τείνουν να γίνουν συνένοχοι με την κεντρική εξουσία στο διαρκές έγκλημα της οικολογικής καταστροφής, της αναπτυξιακής υστέρησης και της αδυναμίας απόκρουσης των κινδύνων που απειλούν την Θεσσαλία. 

*Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

*Γκούμας Κώστας, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ

*Μπαρμπούτης Τάσος, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ γεν. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ

{1} Υπόμνημα φορέων για υδατικό Θεσσαλίας :

https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2020_01_15_ypomnima_foreon_gia_ydatiko_zitima_thessalias.pdf

{2} Συμπεράσματα επιστημονικής συνάντησης ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ – Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας :

https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2020_10_20_symperasmata_synantisis_geotee_kai_gs_gia_to_ydatiko_thessalias_.pdf