Ο πανικός κάνει κακό αλλά απαιτούνται γρήγορες παρεµβάσεις για την αποκατάσταση των ζηµιών που προκάλεσαν στη γεωργία και την κτηνοτροφία της Θεσσαλίας οι πρόσφατες καταστροφικές πληµµύρες. Αυτό είναι το κεντρικό µήνυµα των µελών επιτροπής επιστηµόνων του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών (ΓΠΑ) υπό τον πρύτανη Σπύρο Κίντζιο, που συνέταξαν µελέτη για τη διάσταση των ζηµιών και την παρουσίαση προτάσεων. Τα βασικά συµπεράσµατα της 11µελούς επιτροπής του ΓΠΑ είναι τα εξής:

• Η φυτική παραγωγή, ιδίως τα σιτηρά, µάλλον θα επανακάµψει ακόµη και τον Νοέµβριο. Οι ανοιξιάτικες καλλιέργειες (βαµβάκι, αραβόσιτος, µηδική, βιοµηχανική ντοµάτα κ.ά.) επλήγησαν περισσότερο διότι ήταν και στο κρίσιµο στάδιο παραγωγής. Πάντως ίσως να σωθεί ένα µέρος της βαµβακοπαραγωγής.

• Μεγαλύτερο θα είναι το πλήγµα στις δενδρώδεις καλλιέργειες, όπως µηλιές, αχλαδιές, φιστικιές, καρυδιές, ροδακινιές κ.ά.

• Απαιτείται έλεγχος των ζωοτροφών αλλά εκτιµάται ότι υπάρχει επάρκεια σε συνδυασµό µε ζωοτροφές που θα δώσουν συνεταιρισµοί άλλων περιοχών.

• ∆εν υπάρχει κίνδυνος από την κατανάλωση της ζωοπαραγωγής της Περιφέρειας.

• Η ποσότητα γάλακτος που παρήγε η Θεσσαλία θα αποκατασταθεί στα προ των πληµµυρών επίπεδα το αργότερο σε 18 µήνες.

• Θα υλοποιηθεί άµεσα πρόγραµµα γρήγορων ελέγχων στους κατοίκους για τυχόν ασθένειες.

«Η επιτροπή των εµπειρογνωµόνων θα κινητοποιήσει ολόκληρη την κοινότητα του ιδρύµατος για τη συµβολή τους στην αποκατάσταση του Θεσσαλικού Κάµπου το ταχύτερο δυνατόν και στον βαθµό του εφικτού. Θεωρούµε απαραίτητη τη συνδροµή του Γεωπονικού, του µοναδικού καθ’ ολοκληρίαν γεωτεχνικού ΑΕΙ στην Ελλάδα, στην αντιµετώπιση των καταστροφών από τις πληµµύρες», τόνισε χθες µιλώντας στην «Κ» ο κ. Κίντζιος. Ειδικότερα, η επιτροπή παρατηρεί µεταξύ άλλων τα εξής:

• Η µαζική µεταφορά φερτών υλικών έχει οδηγήσει σε διάβρωση επικλινών εδαφών και εναπόθεση των πιο λεπτόκοκκων από τα υλικά αυτά στα πληµµυρισµένα πεδία. Το γεγονός ότι τα εδάφη έµειναν πληµµυρισµένα για πολλές ηµέρες και η επιφανειακή επικάθιση ιζήµατος αλλάζουν τις φυσικές, χηµικές και βιολογικές ιδιότητες των εδαφών. Ωστόσο αυτές οι αλλαγές αναµένεται να είναι προσωρινές και η πλειονότητα των µη επικλινών εδαφών θα επανέλθει χωρίς απώλειες στη γονιµότητα και την παραγωγικότητά τους µετά την αποστράγγιση.

• Στα επικλινή εδάφη θα παρουσιαστεί, τουλάχιστον κατά τόπους, µείωση της γονιµότητας λόγω διάβρωσης και θα πρέπει να συνταχθούν οδηγίες ειδικής κατεργασίας, λίπανσης. Στα εδάφη που έχουν πληγεί από διαβρωτικά φαινόµενα αναµένεται µείωση της παραγωγικότητας ανάλογη του µεγέθους της διάβρωσης.

• Τα υπόλοιπα πεδινά εδάφη, που δεν γειτνιάζουν µε επικλινή, αναµένεται στην πλειονότητά τους να επανέλθουν άµεσα, χωρίς ιδιαίτερους χειρισµούς µετά την αποστράγγιση. Μακροχρόνια ενδέχεται να παρατηρηθεί και µικρή αύξηση της γονιµότητας, λόγω της προσθήκης ιζήµατος. Η εµφάνιση εδαφικής κρούστας αντιµετωπίζεται µε εδαφοκαλλιεργητικές τεχνικές.

• Η δυνατότητα προετοιµασίας των εδαφών για την επόµενη καλλιεργητική περίοδο θα εξαρτηθεί σε µεγάλο βαθµό από την ταχύτητα αποστράγγισης και απορροής του λιµνάζοντος νερού και θα διαφοροποιηθεί ανάλογα µε την ποσότητα του ιζήµατος που δέχθηκε η κάθε περιοχή και την κοκκοµετρία τόσο του ιζήµατος όσο και των υποκείµενων εδαφών. Εκτιµάται ότι τον Νοέµβριο η κατάσταση της πλειονότητας των εδαφών δεν θα αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για να ξεκινήσει η καλλιέργεια των χειµερινών σιτηρών.

• Για τις δενδρώδεις καλλιέργειες η κατάσταση είναι δυσµενέστερη, καθώς αναµένεται απώλεια δένδρων, κυρίως σε εδάφη βαριά που παρέµειναν υπό µακροχρόνια υδατική κατάκλιση. Τα εδάφη που έχουν καλυφθεί µε στάσιµο νερό εµφανίζουν έντονη έλλειψη οξυγόνου µε αποτέλεσµα οι καλλιέργειες να εισέρχονται σε κατάσταση ανοξίας (στέρηση επαρκούς οξυγόνωσης των ριζών). Εάν το έδαφος παραµείνει καλυµµένο µε νερό για παρατεταµένη περίοδο, η έλλειψη οξυγόνου και η περιβαλλοντική θέρµανση του στάσιµου νερού θα οδηγήσουν σε θάνατο των ριζών, χλωρώσεις και µαρασµό των φύλλων και τελική αποπληξία/νέκρωση των δένδρων. Επιπλέον, η συσσώρευση αλάτων στο έδαφος θα οδηγήσει σε σηµαντικά προβλήµατα τοξικότητας µε συµπτώµατα περιφερειακών ή/ και καθολικών νεκρώσεων στα φύλλα.

• Η καταπόνηση των ριζών των δενδρωδών καλλιεργειών από τις πληµµύρες θα ευνοήσει την είσοδο παθογόνων εδάφους που θα συµβάλλουν στην περαιτέρω σήψη ριζών και λαιµού των δένδρων και θα οδηγήσουν ακόµη και σε νέκρωσή τους. Επιπλέον, πολλές µυκητολογικές και βακτηριολογικές ασθένειες, αλλά και προσβολές εντόµων των φύλλων των καρπών έχουν ευνοηθεί από την παρατεταµένη υγρασία.

Υγειονοµικοί κίνδυνοι

Το Γεωπονικό, αξιοποιώντας την τεχνολογία του τεχνοβλαστού του Ce.b.tec., πρόκειται να επεκτείνει τη µαζική ανάπτυξη γρήγορων διαγνωστικών τεστ κατάλληλων για µια ευρεία γκάµα ασθενειών και µυκοτοξινών για τους κατοίκους των περιοχών. Αυτό περιλαµβάνει µολυσµατικές ασθένειες, όπως η ηπατίτιδα, αναπνευστικά ιοί και λοιµώξεις του γαστρεντερικού συστήµατος, αλλά και χρόνιες παθήσεις, όπως διαβήτης και καρδιαγγειακές ασθένειες. Επιπλέον, οι έρευνες επεκτείνονται στις µυκοτοξίνες, επιβλαβείς ουσίες που παράγονται από ορισµένους µύκητες και µπορούν να µολύνουν τρόφιµα και ζωοτροφές, δηµιουργώντας σοβαρούς υγειονοµικούς κινδύνους.

Απόστολος Λακασάς Καθημερινή