Την ώρα που η ανερχόμενη νεοφυής κινεζική εταιρεία DeepSeek «κλονίζει» την παγκόσμια ισορροπία στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και ανατρέπει την τεχνολογική πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, αυξάνοντας ταυτόχρονα την ένταση μεταξύ των δύο παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων, η Ευρώπη αναζητεί τον προσανατολισμό της μέσω μιας «πυξίδας ανταγωνιστικότητας».

Πρόκειται για την πολυαναμενόμενη «απάντηση» της Κομισιόν στις εκθέσεις των Μάριο Ντράγκι και Ενρίκο Λέτα για την «αναζωογόνηση» της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το έγγραφο, που θα παρουσιαστεί σήμερα από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον αντιπρόεδρο αρμόδιο για τη βιομηχανική στρατηγική, Στεφάν Σεζουρνέ, φιλοδοξεί να αποτελέσει τον «οδικό χάρτη» για τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής της Κομισιόν. Η «πυξίδα» περιστρέφεται γύρω από τέσσερις βασικούς πυλώνες: την προώθηση της καινοτομίας, τη στήριξη και απαλλαγή από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα βασικών βιομηχανιών, την ασφάλεια εφοδιασμού, καθώς και οριζόντια μέτρα.

Διόλου τυχαία, η Φον ντερ Λάιεν δίνει έμφαση στον πρώτο πυλώνα, την κάλυψη δηλαδή του τεχνολογικού «κενού» έναντι των βασικών ανταγωνιστών της Ε.Ε., Κίνας και ΗΠΑ. Ενόψει της διεθνούς συνόδου κορυφής για την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), που θα πραγματοποιηθεί στις 10-11 Φεβρουαρίου στο Παρίσι, η πρόεδρος της Κομισιόν βρέθηκε χθες στη γαλλική πρωτεύουσα και σε συνάντησή της με τον Γάλλο πρόεδρο έδωσε το στίγμα των προθέσεών της σε ό,τι αφορά την «πυξίδα ανταγωνιστικότητας»: «Η Κομισιόν παρουσιάζει αύριο τον οδικό της χάρτη: η ΑΙ θα είναι στο επίκεντρο», τόνισε.

Το ερώτημα, βέβαια, είναι εάν η Ε.Ε. θα έχει τελικά τη δυνατότητα να καλύψει το κενό με τις ΗΠΑ και την Κίνα, ιδιαίτερα όταν ο Ντόναλντ Τραμπ πρόκειται να διαθέσει τουλάχιστον 500 δισ. δολάρια σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα με την έκθεση Ντράγκι, η Ευρώπη προσώρας προσελκύει μόλις 6% της παγκόσμιας χρηματοδότησης για νεοφυείς εταιρείες ΑΙ σε σύγκριση με 61% στις ΗΠΑ και 17%, αντίστοιχα, στην Κίνα.

Το έγγραφο, περίπου 22 σελίδων, που έχει στη διάθεσή της η «Κ» περιλαμβάνει για πρώτη φορά «στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη» στη βάση του παγκόσμιας κλάσης δικτύου υπερυπολογιστών EuroHpc στην Ευρώπη, με σκοπό την ανάπτυξη «μεγάλων εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης» (mega AI factories). Σκοπός είναι η ενίσχυση της υπολογιστικής ισχύος της Ευρώπης και η πρόσβαση νεοσύστατων επιχειρήσεων, ερευνητών και βιομηχανίας, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης τους. Παράλληλα, μέσω ειδικής νομοθεσίας EU Cloud και AI Development Act, η Κομισιόν φιλοδοξεί να προσδιορίσει τα μίνιμουμ κριτήρια για τις υπηρεσίες cloud (σ.σ. ψηφιακών βοηθητικών προγραμμάτων, που παρέχουν πρόσβαση σε διάφορες εφαρμογές του Διαδικτύου). Στόχος, να διευκολυνθούν οι επενδύσεις από τα κράτη-μέλη και τον ιδιωτικό τομέα σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης.

Βασικό «εργαλείο» για την ψηφιακή οικονομία αποτελούν τα δεδομένα (data) και τους επόμενους μήνες, η Κομισιόν πρόκειται να αναπτύξει στρατηγική βελτίωσης της ανταλλαγής ιδιωτικών και δημόσιων δεδομένων, την απλούστευση του ρυθμιστικού καθεστώτος και την επιτάχυνση ανάπτυξης νέων συστημάτων ή εφαρμογών ΑΙ χάρη σε δεδομένα μεγάλης κλίμακας και υψηλής ποιότητας.

Στον τομέα της καινοτομίας, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη στρατηγική γύρω από το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων (Startup - Scale-up strategy) που επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των εμποδίων για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών startups, μέσω διευκόλυνσης της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ του ακαδημαϊκού κόσμου και της βιομηχανίας.

Κρίσιμο για την Ευρώπη θα είναι, παράλληλα, να εξασφαλίσει ηγετική θέση και στις κβαντικές τεχνολογίες, σημειώνει το έγγραφο, καθώς δύνανται να φέρουν επανάσταση στα ψηφιακά συστήματα κρυπτογράφησης στους τομείς της ασφάλειας και άμυνας, στην υγεία μέσω ανακάλυψης φαρμάκων, καθώς και στις εμπορικές συναλλαγές. Η Κομισιόν πρόκειται να αναπτύξει συγκεκριμένη στρατηγική και σχετική νομοθεσία, ώστε να αντιμετωπίσει τον κατακερματισμό κανονισμών και ρυθμιστικών παραγόντων και να ενισχύσει συνέργειες μεταξύ Ε.Ε. και εθνικών προγραμμάτων των κρατών-μελών, προκειμένου να στηριχθούν οι επενδύσεις στον πολλά υποσχόμενο τομέα των κβαντικών τεχνολογιών.

Καθημερινή, Αλεξάνδρα Βουδούρη